Í hæstu hæðum á Hátindi

Jahú!! Loksins var komið að því að Gönguklúbburinn OFAR færi í sína fyrstu formlegu gönguferð árið 2010. Ekki ráð nema í tíma sé tekið, árið farið að síga á seinni hlutann J. Ákveðið var að taka smá upphitunargöngu fyrir frekari landvinninga ársins og stefnan tekin á Esjuna, nánar tiltekið á Hátind, sem eitt sinn var talinn hæsti tindur Esjunnar (909 m) en síðar var bungan, sem ber nafnið Hábunga, ofan Gunnlaugsskarðs mæld 914 m.

Fyrir þá sem ekki vita að þá er í Kjalnesinga sögu talað um bæinn Esjuberg þar sem landnámsmaðurinn Örlygur Hrappsson bjó þegar hann kom til Íslands frá Suðureyjum í Skotlandi. Í sögunni er sagt frá því að írsk kona að nafni Esja hafi komið í Kollafjörð og hafa menn þá leitt að því líkur að nafnið sé írskt að uppruna. Sennilegri skýring er þó að orðið sé komið úr norrænu, en það er meðal annars þekkt í Noregi, og merkir „flögusteinn“.

Esjan er syðsta blágrýtisfjall á Íslandi. Esjan og berggrunnurinn undir Reykjavík, Mosfellssveit og Kjós myndaðist í gosbeltinu sem nú liggur frá Reykjanestá um Þingvallasveit og norður í Langjökul. Í Esju, á svæðinu frá Hvalfirði og austur fyrir Skálafell í Kjalarneshreppi, var eldvirknin stöðug í rúmlega eina milljón ára frá því fyrir um 2,8 milljón árum. Á þessum tíma voru að minnsta kosti 10 jökulskeið með hlýskeiðum á milli. Esjan myndaðist vestan til í gosbeltinu og ýttist smám saman frá því til vesturs. Rekhraðinn til vesturs frá flekaskilunum, sem nú liggja um Þingvallasveit, hefur um milljónir ára verið um einn cm á ári, enda stendur heima að vesturendi Esju er um 30 km norðvestan við vestustu virku sprungurnar (gjárnar) á Þingvöllum og í Hengli. Á sama tíma og berggrunnurinn undir Reykjavík, Mosfellssveit og Kjós var að myndast vestan til í gosbeltinu var berggrunnurinn undir Selfossi og Hreppum að myndast austan til í því. Auðvelt er að fá nútímasamlíkingu á Reykjanesskaga með því að hugsa sér að berggrunnurinn undir Reykjavík sé að myndast í Trölladyngju og Sveifluhálsi vestan við Kleifarvatn, og berggrunnurinn undir Selfossi framtíðarinnar sé að myndast í eldstöðvum milli Kleifarvatns og Herdísarvíkur. (Heimild: Vísindavefurinn).

En nóg um sagnfræðina. Snúum okkur að sjálfri göngunni. Við keyrðum sem leið lá í átt að Kollafirði en beygðum áður þangað kom inn á Norðurgrafarveg og keyrðum meðfram Leirvogsánni inn fyrir Karl við Kistufellið og upp í Grafardal. Þar var lagt og gert klárt fyrir uppgöngu. Við gengum upp með Grafará sem rennur niður dalinn og var stefnan tekin á Kattarhrygg. Þar jókst brattinn jafnt og þétt og áður en varði vorum við komnir á miðjan hrygginn og þá var hallinn orðinn svo mikill að það lá við að maður snéri öfugur! Áfram þræddum við hann þó upp smátt og smátt að klettabeltinu sem gnæfir þar fyrir ofan. Þar var sest niður og tekin góð pása eftir þessa bröttu uppgöngu. Síðan gengum við meðfram klettunum og fórum fyrir endann á þeim. Þar blasti við lítið skarð sem við gengum upp og fyrir ofan það sáum við nokkrar klettasnasir framundan. Við fikruðum okkur með þeim með varúð en allt gekk fljótt og vel og fyrr en varði vorum komnir á toppinn og ekkert framunda en leiðin áleiðs að sjálfum Hátindinum. Það var þó töluverður spotti þangað og smá hækkun enn. Á leiðinni byrjuðu skýjahnoðrar að þéttast mjög og á miðri leið vorum við staddir í drungalegum þokuslæðingi sem blés yfir fjallstoppinn og kastaðist svo niður hlíðarnar þar sem að hún eyddist hratt. Fyrir vikið sáum við ekki steyptu súluna og vörðuna á sjálfum tindinum fyrr en við vorum komnir svo gott alveg að þeim. Nokkur vindur var á toppnum og smá kuldi í honum þannig að við settumst í skjóli við klettanös neðan vörðunnar og gleyptum í okkur nestið og skáluðum í hinni hefðbundnu toppskál. Um leið, eins og hendi væri veifað hurfu öll skýin sem höfðu byrgt okkur sýn og útsýnið var stórkostlegt, allt frá Þingvallavatni yfir Hengilsvæðið, Bláfjöllin og yfir Reykjanes og svo glitti í Mosfellsbæ og Grafarvog áður en Karlinn byrgði frekara útsýni. En sólin skein og heiðskírt var yfir öllu þannig að við nutum þess að sjá vítt um völl. Um leið sáum við beint framundan áætlaða niðurleið en við höfðum ákveðið að fara aðra leið niður en við komum upp. Því var stefnan tekin niður fjallið að Þverárkotsháls. Ekki var seinna vænna á meðan útsýnið var skýrt og gott svo við skelltum á okkur pokunum og stormuðum af stað. Þegar að enda hryggsins á toppinum var komið, þurfti fyrst að fara niður smá klettahöft og við tóku síðan skriður af hryggnum en svo komumst við á beinu brautina. Þarna var aðeins farið að taka í kálfa og læri „gömlu“ mannanna og þreyta farin að segja til sín en menn voru mjög ánægðir með að hafa tekið þessa ákvörðun að skella sér á tindinn. Þegar við komum svo niður að Grafará var tekin bein stefna að bílnum og það voru kátir og glaðir garpar sem luku tæplega 10 km. göngu (skv mælistiku kortavefs www.ja.is)